WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:03.110 align:middle line:90% 00:00:03.110 --> 00:00:07.220 align:middle line:84% And what I tried to do, I chose one other piece 00:00:07.220 --> 00:00:14.510 align:middle line:84% to read from this collection that also includes the O'odham 00:00:14.510 --> 00:00:15.440 align:middle line:90% language in it. 00:00:15.440 --> 00:00:20.550 align:middle line:84% But it's going back and forth between English and O'odham. 00:00:20.550 --> 00:00:23.460 align:middle line:90% 00:00:23.460 --> 00:00:24.795 align:middle line:90% And it's called Do'ag Weco. 00:00:24.795 --> 00:00:29.430 align:middle line:90% 00:00:29.430 --> 00:00:32.520 align:middle line:84% Below the mountain or beneath the mountain, Do'ag Weco. 00:00:32.520 --> 00:00:35.328 align:middle line:90% 00:00:35.328 --> 00:00:40.000 align:middle line:90% Ia 'ac gegok do'ag weco kc 'an 'u:gk ha'icu ñeid. 00:00:40.380 --> 00:00:44.640 align:middle line:84% We stand below the mountain and look upward. 00:00:44.640 --> 00:00:48.570 align:middle line:84% We look upward in humility, in prayer. 00:00:48.570 --> 00:00:53.340 align:middle line:84% From the tops of mountain comes memories of stories, songs, 00:00:53.340 --> 00:00:58.380 align:middle line:84% names of plants, animals we have long forgotten. 00:00:58.380 --> 00:01:02.220 align:middle line:84% All people dream of the days they walked mountain paths. 00:01:02.220 --> 00:01:05.700 align:middle line:84% They dream of their sturdy step, lack of fear 00:01:05.700 --> 00:01:07.830 align:middle line:90% of a desolate mountaintop. 00:01:07.830 --> 00:01:12.180 align:middle line:84% They see things there only rendered in song. 00:01:12.180 --> 00:01:16.350 align:middle line:84% Lower parts of the mountains are for all humans. 00:01:16.350 --> 00:01:20.730 align:middle line:84% We walk along the mountainside knowing ancestors bones sit 00:01:20.730 --> 00:01:22.230 align:middle line:90% in the mountains. 00:01:22.230 --> 00:01:24.540 align:middle line:90% They watch us as we pass. 00:01:24.540 --> 00:01:28.140 align:middle line:90% We are not afraid. 00:01:28.140 --> 00:01:33.730 align:middle line:84% On an unusually cool July day, we drive to Waw Giwulig. 00:01:33.730 --> 00:01:35.590 align:middle line:84% Arriving at the foot of the mountain, 00:01:35.590 --> 00:01:39.620 align:middle line:84% I place a towel on the damp bench and sit down. 00:01:39.620 --> 00:01:42.260 align:middle line:90% This place is green and moist. 00:01:42.260 --> 00:01:44.650 align:middle line:90% The air is blue. 00:01:44.650 --> 00:01:48.430 align:middle line:84% Light mist drifts, swayed by breezes. 00:01:48.430 --> 00:01:51.490 align:middle line:84% For a few hours on a summer day, this mountain 00:01:51.490 --> 00:01:56.130 align:middle line:84% is in tune with the wet side of ocean islands. 00:01:56.130 --> 00:02:00.200 align:middle line:90% Ia 'ac daḍhă do'ag weco kc 'an 'u:gk ha'icu ñeid. 00:01:57.200 --> 00:02:00.310 align:middle line:90% 00:02:00.310 --> 00:02:04.750 align:middle line:84% We sit here below the mountain and look upward. 00:02:04.750 --> 00:02:12.500 align:middle line:90% Ia 'ac daḍhă kc t-ho'igeid. Tt amjeḍ hab t-ju: mo hab a wua g O'odham c'am ha'icu ta:ñ g t-na:toikam. 00:02:12.500 --> 00:02:20.500 align:middle line:90% T hab massa 'ab 'i-hi: 'i:da t-taccudag mat hab masma o i-hi: g wi'inam ṣu:dagĭ. Ñia'a. 00:02:20.500 --> 00:02:26.500 align:middle line:90% Gewkdag 'att 'am tai. Duakag 'att 'am tai. Apedag 'att 'am tai. 00:02:26.500 --> 00:02:29.500 align:middle line:90% Att amjeḍ 'am 'ep 'i-da:mc c hab hahawa 'ep cei. 00:02:30.000 --> 00:02:38.500 align:middle line:90% Gewkdag 'att 'am m-tai att hab masma s-ap 'in o 'oyopod c 'an o 'i-ha-we:mtad hegam mo pi 'eḍgid g gewkdag. 00:02:38.500 --> 00:02:44.500 align:middle line:90% S-duakag 'att 'am m-tai 'att hab massa s-ap 'in o 'oyopod c o s-he: kigk. 00:02:44.500 --> 00:02:51.500 align:middle line:90% S-apedag 'att 'am m-tai 'att hab massa s-ap 'in 'o 'oyopod c s-ape wuḍ 'o O'odhamk. 00:02:51.500 --> 00:02:55.390 align:middle line:90% Ia 'ac daḍhă do'ag weco kc 'an 'u:gk ha'icu ñeid. 00:02:55.390 --> 00:02:59.170 align:middle line:84% We sit here below this mountain and look upward. 00:02:59.170 --> 00:03:02.170 align:middle line:84% Before we do anything else, we open our voices 00:03:02.170 --> 00:03:03.940 align:middle line:90% to a greater being. 00:03:03.940 --> 00:03:06.790 align:middle line:84% We say we are grateful for being allowed 00:03:06.790 --> 00:03:09.340 align:middle line:90% to be here in this wonder. 00:03:09.340 --> 00:03:13.390 align:middle line:84% And like flooding water, the requests for gifts begin. 00:03:13.390 --> 00:03:15.430 align:middle line:90% We ask for strengths. 00:03:15.430 --> 00:03:17.360 align:middle line:90% We ask for help. 00:03:17.360 --> 00:03:19.750 align:middle line:90% We ask for goodness. 00:03:19.750 --> 00:03:21.370 align:middle line:90% Finally, we feel need. 00:03:21.370 --> 00:03:24.850 align:middle line:84% We feel a need to justify our request. 00:03:24.850 --> 00:03:26.530 align:middle line:90% We begin again. 00:03:26.530 --> 00:03:30.130 align:middle line:84% We ask for strength to complete the things we have 00:03:30.130 --> 00:03:32.410 align:middle line:90% started to do with our lives. 00:03:32.410 --> 00:03:35.800 align:middle line:84% We ask for spring so that we may walk 00:03:35.800 --> 00:03:39.040 align:middle line:84% with a sturdy step, and good breath, 00:03:39.040 --> 00:03:41.710 align:middle line:90% and clean light in our eyes. 00:03:41.710 --> 00:03:44.290 align:middle line:84% We ask for goodness so that we may 00:03:44.290 --> 00:03:47.230 align:middle line:90% have open minds, open hearts. 00:03:47.230 --> 00:03:51.280 align:middle line:84% We ask for patience to deal with those who require it 00:03:51.280 --> 00:03:54.880 align:middle line:84% and pass it on to those who are impatient. 00:03:54.880 --> 00:03:57.070 align:middle line:84% We ask for forgiveness, so that we 00:03:57.070 --> 00:04:00.670 align:middle line:84% can forgive those who require it and pass it 00:04:00.670 --> 00:04:03.940 align:middle line:90% on to those who are unforgiving. 00:04:03.940 --> 00:04:07.500 align:middle line:90% Ia 'ac daḍhă do'ag weco kc 'an 'u:gk ha'icu ñeid. 00:04:06.040 --> 00:04:08.320 align:middle line:90% 00:04:08.320 --> 00:04:13.020 align:middle line:84% We sit here below the mountain and look upward.